NIVEA: Niet Invullen Voor Een Ander! Zo deal je op een slimme manier met aannames en oordelen

Een bedorven contact

Ik wil je even laten zien hoe aannames werken. Je hebt bijvoorbeeld een vriendin die altijd buiten de deur met je wil afspreken. Een lunch bij de Brasserie, een flesje wijn hier of een koffie daar. Het kost je handenvol met geld terwijl je het toch al niet zo breed hebt. Zij kan het gemakkelijk betalen, want haar vent heeft een dikke baan. Jij moet het samen met je kinderen van één salaris doen en dat is andere koek. Dikwijls denk je dat ze het expres doet om jou te laten zien hoe goed zij het wel niet heeft. Anders zou ze wel meer rekening met jou houden? De opschepster!

Als je dit soort gedachten over haar hebt, dan hebben die gedachten invloed op jouw emoties. Het meest voor de hand liggend is dat deze gedachten boosheid oproepen. Als jij je bozig voelt, dan is dat niet zo eenvoudig om dat te verbergen. Boosheid roept op dat je hoekig gaat reageren en dat je dus minder liefdevol bent tegenover je vriendin. Zij weet niet wat er aan de hand is, maar zij ervaart jouw boosheid wel. Als dit blijft hangen tussen jullie, dan zullen jullie het minder prettig vinden om de relatie in stand te houden. Die bekoelt dus. Terwijl dat helemaal niet nodig is, want als je haar zou vragen waarom ze altijd buiten de deur wil afspreken, dan kun je er samen over praten. Misschien is ze dol op de horeca en wil ze wel extra bijdragen als ze weet dat het voor jou te duur is? Misschien is het niet fijn bij haar thuis en is ze blij dat ze buiten de deur is? Dan is het wellicht bespreekbaar om bij jou thuis af te spreken. Of ze is allergisch voor jouw huisdier... In elk geval zal je nooit ontdekken wat er aan de hand is als je je er niet over praat.

Waarom doen we aannames?

Als aannames zo vervelend zijn, waarom doen we ze eigenlijk? Waarom heeft de natuur het zo geregeld dat er regelmatig negatieve gedachten oppoppen? Aannames beschermen je ook tegen ongeluk. Rood is dood en daarom stoppen mens en dier niet zomaar een onbekende rode bes of insect in hun mond. Kijk eens naar de vele ongevaarlijke insecten die zich gehuld hebben in de geel-zwarte strepen van een wesp. Zo hopen ze dat andere dieren zich wel drie keer bedenken voor ze een hapje nemen!

Dit mechanisme werkt dus ook voor jou zo. Als je in je jeugd hebt geleerd dat ooms grappige, dikbuikige mannen zijn met wie je goed het gezag van je vader kunt ondermijnen, dan blijft dat beeld de rest van je leven bij je. Als iemand anders vertelt over haar oom, dan is dat het eerste beeld dat in je opkomt, ook al is haar ervaring dat een oom een perverseling is die zijn handen niet kan thuishouden. Toen we nog over de savannah liepen, leerde kleine kinderen dat katachtige dieren gevaarlijk zijn. Als ze in hun later leven een leeuw tegenkwamen, dan maakten ze dat ze wegkwamen. Ze checkten niet eerst of hij gevaarlijk was of niet.

Dus aannames hebben een functie. Als je in India op vakantie bent, dan benader je geen spin of slang, omdat je weet dat sommige gevaarlijk kunnen zijn. Je gaat dat niet als een soort van Freek Vonk testen. Ook neem je geen risico's met oversteken als er een grote vrachtauto komt aangereden, want niet alleen rood, maar ook groot is dood.

Aannames vergiftigen jou

Maar de meeste aannames die we doen, hebben helemaal geen functie. Ze zijn destructief voor je relaties en voor jezelf. Zoals ik eerder zei, zijn aannames zelden positief van aard. Dus als je naar jouw aannames luistert, dan luister je naar negatieve gedachten over andere mensen, situaties of over jezelf. Als je deze negatieve gedachten voor waar aanneemt, dan hoor je dus voortdurend een kritische stem in jezelf die over alles en iedereen oordeelt. Veel van die negatieve gedachten gaan over andere mensen of situaties, maar onderliggend gaan ze eigenlijk over jou: je bent niet goed genoeg! Dat is een gedachte en een oordeel over jezelf die je niet helpt om een gelukkig leven te leiden.

Kun je stoppen met het doen van aannames?

Een vraag die ik veel krijg is: 'Help me met het stoppen van het doen van aannames?' Die vraagstellers moet ik altijd teleurstellen. Je kunt niet stoppen met het doen van aannames, omdat het in je natuur zit ingebakken. Je kunt wel leren hoe je met aannames kunt omgaan, zodat je voorkomt dat het oordelen worden over anderen en uiteindelijk over jezelf.

Zo ga je dus niet met aannames om!

Ik neem nog even het voorbeeld van die vriendin erbij die altijd in de horeca wil afspreken en die jou zo op kosten jaagt. Als je in het negatieve blijft hangen, dan gaan je gedachten ongeveer als volgt:

1. Situatie: vriendin wil een lunchafspraak plannen in de Brasserie;
2. Aanname en oordeel: daar gaan we weer, dit kost me zo dertig euro en het is al een dure maand. Zij betaalt het lekker van het geld van die kerel van haar. Ik weet inmiddels wel dat ze het breed kan laten hangen: opschepster!
3. Probleemdenken: ze wil alleen maar afspreken om zich beter te voelen dan ik. Het gaat haar niet om mij. Het is lekker voor haar dat ik arm ben en zij niet;
4. Negatieve emotie: boosheid;
5. Ineffectief gedrag: je wordt bozig en hoekig. Je reageert niet liefdevol op je vriendin;
6. Bevestiging: zie je wel, het is niet gezellig. Jullie belanden voortdurend in discussies en zijn het nooit eens met elkaar. Waarom houd ik deze vriendschap in stand?

Zo ga je slim met aannames om!

Als je je realiseert dat je een aanname doet en als je er positief mee omgaat, dan verloopt het zo:

1. Situatie: vriendin wil een lunchafspraak plannen in de Brasserie;
2. Acceptatie zonder oordeel: leuk dat we gaan afspreken. Lunchen is altijd gezellig. Over de Brasserie moeten we het nog even hebben.
3. Denken in oplossingen: ik ga haar bij mij thuis uitnodigen, want dat scheelt me een bak geld. Of ik kijk even op één van die kortingssites, want misschien kunnen we wel ergens met korting een lunch boeken. Ik ga het er in elk geval even met haar over hebben dat ik een dure maand heb;
4. Positieve emotie: ik doe, dus ik heb invloed;
5. Effectief gedrag: je bespreekt het met je vriendin en samen besluiten jullie dat lunchen in dat nieuwe café waar je met een voucher voor 7,50 euro per persoon een koffie, jus en belegd broodje krijgt, net zo gezellig is. Het gaat om de ontmoeting en niet om de locatie.
6. Bevestiging: jullie hebben een hele leuke middag en dankzij jouw ingrijpen voel je geen pijn in je portemonnee.

Je leven lang blijven oefenen met de slimme aanpak

'Leuk bedacht Marielle, maar het is gemakkelijker gezegd dan gedaan, want na drie keer oefenen schiet ik toch weer in de negatieve gedachtenspiraal. Ik kan dit dus niet!' Dan heb ik troost voor je: dit is een proces waarmee iedereen de rest van zijn leven mee worstelt. Nou ja, de Gandhi's en Majoor Bosshardts onder ons daargelaten. Voor de rest van de mensheid is het een proces van vallen en opstaan. Wat wel zo is, is dat het naarmate je ouder wordt (en je er vaker bewust bij hebt stilgestaan), het eenvoudiger wordt. Maar bijna iedereen blijft bij dit proces hangen in de fase bewust bekwaam. Onbewust bekwaam is als het ware het nirwana en dat is slechts voorbehouden aan enkelingen onder ons. Bewust bekwaam is de fase daaronder. Dan gaat het niet vanzelf: je moet je gedachten steeds weer positief sturen.

Dus niet getreurd als het je in het begin vaker niet dan wel lukt. Het feit dat je je er bewust van bent, betekent groei. Er komt een moment dat het je vaker wel dan niet lukt, zolang je er maar mee bezig bent. Ik heb iemand gecoacht die sindsdien deze stappen elke dag op zijn bureau legt, zodat hij zich elke dag bewust is van dit mechanisme. Dat is een geweldige handeling die leidt tot groei. Ook ken ik mensen die een klein blikje Nivea bij zich dragen, omdat de letters een geweldig acroniem vormen voor de slogan: Niet Invullen Voor Een Ander. Dat is de eerste stap in de gedachtenspiraal: ga je accepteren zonder oordeel of ga je de negatieve kant op en doe je een aanname en vorm je een oordeel?

Heb je hier hulp bij nodig? Ik coach je graag via e-caoching: videobellen, e-mail en sms. Check mijn site voor de mogelijkheden!